Οφθαλμαπάτη

Orion Gris, 1969,Victor Vasarely

Ο Βαζαρελί προσπαθούσε  να αναπαραστήσει την κίνηση και το χρόνο στις επίπεδες επιφάνειες που δημιουργούσε. Οι πίνακες του σχεδιάζονταν με τρόπο ώστε να γίνονται πλήρως αντιληπτοί μόνο μέσα από την κίνηση του θεατή, ο οποίος πλέον διαδραμάτιζε το δικό του ρόλο στην κατανόηση του καλλιτεχνικού έργου.

Πηγές:
www.wikiart.org
www.artmag.gr
el.wikipedia.org



Τα βουνά


Τα βουνά στη Collioure από τον Ντεραίν, αξιοποιούν με τον καλύτερο τρόπο τα βίαια και συχνά αυθαίρετα χρώματα των Φωβ, που αντιστοιχούν στην προσωπική αντίθεση και ψυχική διάθεση του καλλιτέχνη. Απελευθερώνοντας το χρώμα από τον παραδοσιακό περιγραφικό του ρόλο άνοιξε ο δρόμος για μεγαλύτερη εκφραστική αξιοποίηση του.





Πηγές:
A world history of Art, Fleming Honour 
http://photodentro.edu.gr/lor/handle/8521/8950

Μια πριγκίπισσα

Η πριγκίπισσα Μαργαρίτα Θηρεσία με λευκό φόρεμα,1655, Velazquez

Το καλλιτεχνικό στιλ του Βελάσκεθ βασίζεται στην απόδοση της εικόνας όπως αυτή θα φαίνονταν πραγματικά από μια καθορισμένη απόσταση. Πετυχαίνει να ζωγραφίσει το φόρεμα και τα μαλλιά της μικρής πριγκίπισσας με απόλυτη πειστικότητα, χωρίς λεπτομέρειες και περίτεχνα σχέδια παρά μόνο μέσα από το παιχνίδι φωτός, σκιάς και σχημάτων.   





Πηγές:
Wolffin H., Βασικές έννοιες της Ιστορίας της Τέχνης,Επίκεντρο,2006
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Diego_Vel%C3%A1zquez_028b.jpg

Ένα έργο σύμβολο


Η ελευθερία οδηγεί το λαό, 1830, Eugène Delacroix

Η ελευθερία προσωποποιείται στη γυμνόστηθη γυναικεία φιγούρα που κυριαρχεί στο έργο κρατώντας θριαμβευτικά τη γαλλική σημεία. Φορέας επαναστατικού δυναμισμού η Ελευθερία δείχνει να ξεσηκώνει το ανομοιογενές πλήθος των μαχητών προσπερνώντας, δίχως να τους αγνοεί, τους νεκρούς που πρόσφεραν τη ζωή τους στο βωμό του ιδανικού. Το φως που οριοθετεί την λάμψη της παρουσίας της σ΄ένα αποτρόπαιο περιβάλλον, αναδεικνύει τη βάσιμη ελπίδα των αγωνιστών κάθε εποχής για όσα αγαθά υπόσχεται η κατάκτηση ή η ανάκτηση της Λευτεριάς.





Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg
Διάσημα Μουσεία της Ευρώπης,(ΚτΠ)Γ΄ΚΠΣ,έργο Κίρκη,χρηματοδότηση ΥΠΕΠΘ,2000-3


Ένα θαύμα


Η ταφή του κόμη του  Οργκάθ,1586-88, Δομήνικος Θεοτοκόπουλος

Ο διάσημος πίνακας του el Greco αναπαριστά μια παλαιά παράδοση του Τολέδου, ένα θαύμα της εποχής του μεσαίωνα: την ταφή του αφέντη του Οργκάθ. Στο κάτω μέρος  απεικονίζεται το θαύμα έχοντας στο κέντρο της σκηνής τον Άγιο Αυγουστίνο,τον Άγιο Στέφανο και το σώμα του κόμη. Και οι τρεις φορούν πλούσια ενδύματα που διαμορφώνουν μια χρωματική έκρηξη σε σχέση με το μαύρο που τους περιβάλλει από το πλήθος του κόσμου που παρακολουθούσε. Στα δεξιά του πίνακα εμφανίζονται κληρικοί, ενώ πάνω απ’ τις μορφές των αγίων και πίσω από τους κληρικούς, βρίσκεται μια πολυάριθμη σύνθεση ανθρώπων ντυμένων σύμφωνα με τη μόδα του 16ου αιώνα. Η σκηνή διαδραματίζεται σε έναν χώρο απροσδιόριστο, όπου η γήινη και η ουράνια σφαίρα ενώνονται χωρίς κάποια αίσθηση συνέχειας, ενώ το θαύμα λαμβάνει χώρα σε πρώτο επίπεδο.



Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Entierro_del_Conde_de_Orgaz.jpg
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/8294?locale=el

Ένας χορός

Ο Χορός , 1910, Henri Matisse

Ο πίνακας αναπαριστά πέντε φιγούρες σε κυκλικό σχηματισμό μπροστά από επίπεδο φόντο. Η απόδοση είναι απλοποιημένη, με επίπεδα σχήματα και μορφές χωρίς λεπτομέρειες. Χρησιμοποιούνται σκούρες αποχρώσεις του μπλε και του πράσινου στο φόντο, ενώ το χρώμα των μορφών είναι βασισμένο στο κόκκινο. Αξιοποιείται η φόρμα, το περίγραμμα και η εκφραστική αξία χρωμάτων ομάδων (θερμά, αντίθετα) δημιουργώντας σχέσεις ισορροπίας και αρμονίας. Μέσα από τις επαναλήψεις της καμπύλης γραμμής και του κόκκινου χρώματος αντανακλάται ρυθμός και κίνηση, ενώ η απουσία προοπτικής δίνει ένα αίσθημα ακαθόριστου χώρου.



Πηγές:
https://en.wikipedia.org/wiki/File:Matissedance.jpg
http://photodentro.edu.gr/lor/handle/8521/9316


Μια εικόνα που κινείται


Άλογο που καλπάζει εν κινήσει, 1872, Eadweard J. Muybridge

Μία από τις πρώτες και ιδιαίτερα σημαντικές αναλύσεις της κίνησης με τη βοήθεια φωτογραφικής μηχανής, έγινε περίπου το 1878, όταν ο Βρετανός φωτογράφος Ίντγουιρντ Μάιμπριτζ , έχοντας καταφέρει να αναπτύξει μεθόδους διαδοχικής φωτογράφισης, απεικόνισε την κίνηση ενός αλόγου, αποδεικνύοντας τότε, πως κατά τη διάρκεια του καλπασμού του υπάρχουν στιγμές που τα πόδια του δεν έχουν επαφή με το έδαφος. Η πρωτοποριακή ανακάλυψη του σχετικά με τον τρόπο ανάλυσης και σύνθεσης της κίνησης δια μέσου της κάμερας θεωρείται ο πρόδρομος των κινηματογραφικών ταινιών. 





Πηγή:

https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Muybridge_race_horse_animated.gif


Ένα καινοτόμο έργο


Κυριακή απόγευμα στο νησί Γκραντ Ζατ,1884-86, Georges-Pierre Seuraut

Ο Σερά επικεντρώθηκε και μελέτησε ζητήματα όπως το φως, το χρώμα και η φόρμα. Προσπάθησε να εφαρμόσει μια νέα οπτική τεχνική και τις χρωματικές θεωρίες για να αποδώσει το θέμα του. Χωρίς να χρησιμοποιήσει περιγράμματα, παρέθεσε μικρές και ακριβείς πινελιές-κουκκίδες (πουαντιγισμός) διαφορετικού χρώματος, τη μία κοντά στην άλλη, στην κατάλληλη θέση, έτσι ώστε να αναμειγνύονται οπτικά, όταν ο θεατής βλέπει το έργο από απόσταση. 





Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Georges_Seurat_-_A_Sunday_on_La_Grande_Jatte_--_1884_-_Google_Art_Project.jpg
http://www.pi-schools.gr/lessons/aesthetics/eikastika/afises/index.php?id=31&v=2
Gombrich, Ε.Η. (1998). Το χρονικό της τέχνης. Αθήνα: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης


Ένα μεγάλο κύμα

Το μεγάλο κύμα έξω από την Καναζάουα,1823-29, Katsushika Hokusai

Ξυλογραφία που βασίζεται στη καθαρότητα του σχεδίου και στην επιβλητική δύναμη της αντίθεσης μεταξύ κύματος και βουνού. Ο Χοκουσάι αντέστρεψε την παράδοση στην απεικόνιση του βουνού που το ήθελε πάντα στο κέντρο της σύνθεσης τοποθετώντας το σαν μικρό λόφο στο μέσο μιας θαλασσοταραχής. Το τεράστιο κύμα μοιάζει ότι θέλει να αρπάξει τους μικροσκοπικούς ψαράδες με τις βάρκες τους που γλιστρούν προς την άλλη πλευρά. Η δύναμη της φύσης μοιάζει να ισορροπεί με την αγωνιστικότητα του ανθρώπου.



Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:The_Great_Wave_off_Kanagawa.jpg
http://www.pi-schools.gr/lessons/aesthetics/eikastika/afises/index.php?id=27&v=2

Μια θαλασσογραφία

Η Χιονοθύελλα – Ατμόπλοιο βγαίνει από το λιμάνι, 1842, William Turner 

Το θέαμα επισκιάζει το θέμα. Η έννοια της θύελλας εικονογραφείται δυναμικά με στροβιλισμούς των χρωμάτων. Η ορμή και η κίνηση εξαφανίζουν το βάρος και τη μάζα, χιόνι ή Θάλασσα δε διακρίνονται και όλα συμπαρασύρονται σε μια δίνη εικαστικής ταραχής. Το θέμα δεν αποτελεί πλέον μια εξωτερική πραγματικότητα αλλά αφορμή για μια παλέτα του αδιάκοπα μεταλλάσσεται.   



Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Joseph_Mallord_William_Turner_082.jpg
Διάσημα Μουσεία της Ευρώπης,(ΚτΠ)Γ΄ΚΠΣ,έργο Κίρκη,χρηματοδότηση ΥΠΕΠΘ,2000-3

Ένα διάσημο πορτραίτο



Μόνα Λίζα,Leonardo da Vinci,1503-1519

Το εντυπωσιακό είναι η ζωντάνια της Μόνα Λίζα που μοιάζει να μας κοιτάζει με διαφορετικό τρόπο κάθε φορά – άλλοτε σαν να μας κοροϊδεύει και άλλοτε πάλι διακρίνουμε κάτι σαν θλίψη στο χαμόγελο της. Ο Λεονάρντο χρησιμοποιώντας το sfumato με τη μεγαλύτερη δυνατή περίσκεψη απάλυνε τα περιγράμματα του προσώπου καθώς και τις γωνίες του στόματος και των ματιών προσδίδοντας στην έκφραση αινιγματικότητα. Την διαφορετική εντύπωση συμπληρώνει η τολμηρή απόδοση του τοπίου το οποίο σκόπιμα διαφοροποιείται δεξιά και αριστερά του προσώπου.


Πηγές:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched.jpg
E.H.Gombrich,1998,Το χρονικό της τέχνης, Αθήνα, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης


Ένα παραμύθι


Tο παραμύθι του Hoffmann, Paul Klee, 1921

Ο Klee αγαπούσε τις ιστορίες του Γερμανού ποιητή και συγγραφέα Α. Hoffmann. Το παραμύθι à la Hoffmann φαίνεται να βασίζεται στο πιο γνωστό λυρικό παραμύθι του ποιητή, The Golden Pot (1814), μια μαγευτική ιστορία  μεταξύ φαντασίας και καθημερινής ζωής στη Δρέσδη. Εξιστορεί τις προσπάθειές του νέου Anselmus να κερδίσει την είσοδο του στην Ατλαντίδα, τον ουρανό της ποίησης. Το δέντρο από το οποίο ο Anselmus άκουσε για πρώτη φορά φωνές να του μιλούν  θα μπορούσε να είναι στα αριστερά. Η περίεργη σωληνοειδές κατασκευή στη δεξιά ίσως αντιπροσωπεύει την γυάλινη φιάλη στην οποία ο Anselmus βρέθηκε και φυλακίστηκε για λίγο. Στο κέντρο κυριαρχεί το χρυσό δοχείο με το φανταστικό κρίνο που σχετίζεται με τον τίτλο του παραμυθιού. Οι επανειλημμένες αναφορές της ιστορίας στο χρόνο, αντανακλώνται στα δύο ρολόγια.

Ένα διαφορετικό τοπίο



Καταλανικό τοπίο (Ο Κυνηγός), Joan Mirο,1923-4

Το έργο αναπτύσσεται σε ένα κίτρινο και πορτοκαλί φόντο που τέμνει οριζόντια τη ζωγραφική επιφάνεια. Περιγράφονται παραμορφωμένες φιγούρες ζώων, οργανικές φόρμες, καθώς επίσης και γεωμετρικές κατασκευές και σχήματα. Διακρίνουμε πάνω δεξιά στον πίνακα μια πράσινη καρδιά που τη συνδέει με τον μεγάλο κύκλο του έργου μια λεπτή γραμμή. Αριστερά επάνω περιγράφεται μια σκάλα και η γαλλική και καταλανική σημαία. Κάτω δεξιά διακρίνουμε τη λέξη Sard (συντομογραφία της λέξης "Sardana," το εθνικό χορό της Καταλονίας), ενώ κάτω αριστερά διακρίνουμε ένα πράσινο και ένα μαύρο τρίγωνο την κορυφή του οποίου ορίζει μια λεπτή γραμμή που οδηγεί το βλέμμα, σε ένα ζωόμορφο κίτρινο ημικύκλιο. Ο χώρος στο σύνολο γεμίζει από φανταστικά σχήματα που υποδηλώνουν ζωντανούς οργανισμούς. 




Δυο έργα τέχνης της Αναγέννησης


Τον 15ο αιώνα οι καλλιτέχνες συνεχίζουν να μελετούν και να εμπνέονται τόσο από τα έργα της ελληνικής και ρωμαϊκής αρχαιότητας όσο και από μυθολογικά και κλασικά θέματα. Οι γλύπτες ξανά ζωντανεύουν κλασικούς τύπους συνδυάζοντας τους με καινοτομίες.  
  
 Ο ανδριάντας του Σερ Τζον Χάουγουντ,Paolo Uccello,1436

Πρόκειτε για νωπογραφία μεγάλων διαστάσεων που αποδίδει ένα έφιππο ανδριάντα. Η σαρκοφάγος και η βάση απεικονίζονται σαν να τις βλέπουμε απο κάτο ενώ ο αναβάτης και το άλογο είναι ζωγραφισμένα σε κανονικό προφίλ. Το σύνολο μιμείται την υφή του μπρούντζου. 


Χάλκινος ανδριάντας του Έρασμο ντα Νάρνι,Γκαταμελάτα, Πλατεία ντελ Σάντο,Donato


Πρόκειται για το πρώτο έφιππο άγαλμα φυσικής διάστασης απο την αρχαιότητα. Απεικονίζει τον μισθοφόρο ηγέτη των ενετικών δυνάμεων Γκαμελάτα. Είναι κατασκευασμένο απο μπρούντζο και επιλέχτικε να μην αποτελέσει ταφικό στοιχείο αλλα να τοποθετηθεί σε σημαντικό δημόσιο χώρο. 

Πηγές αρχείων εικόνων:
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gattamelata.jpg
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Paolo_Uccello_044.jpg